Παραβατικότητα κι Έρωτας
Από Ζαχαρία Ζαχαρό
Πριν λίγους μήνες έτυχε να παρακολουθήσω και εγώ την σειρά “Dahmer – Monster: The Jeffrey Dahmer Story”. Όταν ο Dahmer μπήκε στην φυλακή και αποκαλύφθηκαν τα εγκλήματά του, άρχισε να λαμβάνει και θετικά γράμματα από τον κόσμο τα οποία επιδοκίμαζαν τις πράξεις του, έδειχναν θαυμασμό ή ακόμα και ρομαντικό ενδιαφέρον προς το πρόσωπό του. Έχουμε ακούσει πολλές τέτοιες περιπτώσεις κατά καιρούς και στο παρόν άρθρο θα ήθελα να κάνω μια προσπάθεια να διερευνήσω αυτό το “αλλόκοτο” φαινόμενο.
Σύμφωνα με το λεξικό ψυχολογίας της Αμερικανικής Ψυχολογικής Εταιρείας (APA), η Υβριστοφιλία είναι η ερωτική έλξη και το ερωτικό ενδιαφέρον για τα άτομα τα οποία διαπράττουν εγκλήματα. Σε κάποιες περιπτώσεις μπορεί να εκδηλώνεται και σε άτομα τα οποία βρίσκονται στην φυλακή λόγω διαφόρων ειδών εγκληματικών πράξεων.
Ο Bon σε ένα άρθρο του στο Psychology today (2017) προσέγγισε την τάση που έχουμε να “αγαπάμε” τις ιστορίες, αλλά και τους ίδιους τους εγκληματίες που τις δημιουργούν. Πρότεινε πέντε λόγους για τους οποίους ο κόσμος “αγαπάει” τους κατά συρροή δολοφόνους:
Στον χώρο των εγκλημάτων δύσκολα θα βρούμε κατά συρροή δολοφόνους. Τα εγκλήματα τους είναι, θα μπορούσαμε να πούμε, τόσο αφύσικα και τόσο βίαια που κεντρίζουν την περιέργεια του κόσμου.
Σκοτώνουν κατά γενική ομολογία τυχαία, δηλαδή μπορεί να επιλέξουν ένα θύμα είτε με βάση την εξωτερική του εμφάνιση είτε απλώς επειδή τους παρουσιάστηκε ως μία ευκαιρία. Για αυτόν τον λόγο, ο καθένας μας θα μπορούσε να βρεθεί σε αυτήν την δυσάρεστη θέση, παρόλο που οι πιθανότητες κάτι τέτοιο να συμβεί είναι εξαιρετικά χαμηλές.
Οι κατά συρροή δολοφόνοι διαπράττουν πολλές ανθρωποκτονίες σε διάστημα πολλών χρόνων και όχι απλώς σε μία συγκεκριμένη συνθήκη (π.χ. εν βρασμώ ψυχής).
Η συμπεριφορά τους είναι δύσκολα ερμηνεύσιμη καθώς δεν είναι άμεσα κατανοητά τα κίνητρα, όπως ο θυμός, η ζήλια κλπ. που τους ώθησαν να υιοθετήσουν μία τέτοια παραβατική συμπεριφορά. Αυτή η δυσκολία αναγνώρισης των κινήτρων, είναι αυτή που κεντρίζει την περιέργεια του κόσμου και τον οδηγεί στο να αναζητήσει τις αιτίες που κρύβονται πίσω από την συμπεριφορά τους.
Προσφέρουν μια ανατριχιαστική γοητεία στον κόσμο, όπως και οι ταινίες τρόμου στο σινεμά, καθώς αυξάνουν τα επίπεδα της αδρεναλίνης. Με αυτόν τον τρόπο, τέτοιες ιστορίες προβάλλονται συχνά και στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τέλος, αποτελούν αγωγοί των πιο πρωτόγονων συναισθημάτων μας όπως ο φόβος, η λαγνεία, ο θυμός κλπ.
Σύμφωνα με τον Bon, προσπαθούμε να εξανθρωπίσουμε τον δολοφόνο για να τον κάνουμε λιγότερο τρομακτικό, αλλά την ίδια στιγμή τον καταδικάζουμε προκειμένου να ενισχύσουμε τα όρια μεταξύ του καλού και του κακού. Υποστηρίζει επίσης, ότι η ταυτότητά του αποτελεί αντανάκλαση της κοινωνίας και ότι μπορούμε να μάθουμε κάτι για τον εαυτό μας αν κοιτάξουμε πέρα από την εικόνα αυτού του “δολοφόνου-τέρατος” που κατασκευάζεται στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης. Τέλος, ισχυρίζεται ότι από κοινωνιολογικής άποψης αποτελούν μια ασφαλή διέξοδο για τις σκοτεινές μας σκέψεις, ενορμήσεις, συναισθήματα κλπ.
Η Sheila Isenberg (οπ. αναφ. στην s. Katherine Ramsland στο Psychology today, 2019) συγγραφέας του βιβλίου: “Women Who Love Men Who Kill”, η οποία έχει πάρει συνέντευξη σε πολλές γυναίκες οι οποίες εμπλέκονταν ερωτικά με φυλακιζόμενους άντρες, υποστηρίζει ότι οι περισσότερες δεν μπορούν να αποδεχτούν το έγκλημα του φυλακιζόμενου και ότι πολλές από αυτές έχουν δεχτεί κάποια μορφή βίας στο παρελθόν. Υποστηρίζει επίσης, ότι σχηματίζουν μια εξιδανικευμένη εικόνα του εγκληματία, μια εικόνα η οποία θα μπορούσε να καλύψει τις δικές τους ανάγκες. Σύμφωνα με την Isenberg, κάποιες γυναίκες βλέπουν το “μικρό αγόρι” στο πρόσωπο ενός εγκληματία και θέλουν να το αναθρέψουν και άλλες πιστεύουν ότι μπορούν να επηρεάσουν και να αλλάξουν έναν άντρα τόσο δυνατό και τόσο σκληρό, όπως έναν κατά συρροή δολοφόνο. Υπάρχουν και άλλες γυναίκες που συγχέουν την βιαιότητα με την αρρενωπότητα και θεωρούν ότι ένας κατά συρροή δολοφόνος είναι τόσο ισχυρός ώστε να μπορέσει να τις προστατέψει, μια διαστρεβλωμένη εικόνα που ενισχύεται μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Ωστόσο, θέλω να σχολιάσω εδώ, ότι η επιρροή που ασκεί το βιολογικό φύλο είναι ελάχιστη ή μηδαμινή. Η προσέγγιση της συγγραφέως στηρίζεται και στα βιώματα της παιδικής ηλικίας, τα οποία θεωρώ ότι έχουν μεγαλύτερη βαρύτητα. Η σχέση που αναπτύσσουμε με τον κάθε γονέα επηρεάζει τις σχέσεις που αναπτύσσουμε στην πορεία του βίου. Βίαια χαρακτηριστικά και η ανεκπλήρωτη επιθυμία αναγνώρισης και αποδοχής από τον γονέα μπορούν να μεταβιβαστούν στο πρόσωπο, για παράδειγμα, ενός ερωτικού συντρόφου. Επίσης, από κοινωνικής απόψεως, οι έμφυλες ταυτότητες ασκούν σημαντική επιρροή. Η άνιση κατανομή της εξουσίας ανάμεσα στα φύλα και η κοινωνική προσδοκία για τις γυναίκες να βρουν έναν δυνατό άντρα, ο οποίος θα μπορέσει να τις προστατέψει, μπορεί να δικαιολογήσει εν μέρει γιατί οι θηλυκότητες μπορεί να εμπλέκονται συχνότερα σε τέτοια περιστατικά.
Μέσα από αυτήν την σύντομη ανάλυση, μπορούμε να παρατηρήσουμε διαφορετικούς παράγοντες που αναζωπυρώνουν ερωτικά συναισθήματα για κατά συρροή δολοφόνους αλλά και για άτομα τα οποία επιδίδονται σε επιθετικές συμπεριφορές. Συνοψίζοντας, μπορούμε να τα κατηγοριοποιήσουμε σε πρωτόγονα ένστικτα και ενορμήσεις, αύξηση της αδρεναλίνης, δυσλειτουργικά μοτίβα σχέσεων του παρελθόντος, κατασκευή των έμφυλων ταυτοτήτων και κατασκευή των κατά συρροή δολοφόνων μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης.
Βιβλιογραφία:
American Psychological Association. (n.d.).Hybristophilia. In APA dictionary of psychology. https://dictionary.apa.org/hybristophilia
Scott A. Bonn (2017, October 23). What Drives Our Curious Fascination With Serial Killers? Psychology Today. https://www.psychologytoday.com/intl/blog/wicked-deeds/201710/what-drives-our-curious-fascination-serial-killers
Katherine Ramsland(2019, October 21). Girls Who Love Ted Bundy. Psychology Today. https://www.psychologytoday.com/gb/blog/shadow-boxing/201910/girls-who-love-ted-bundy
Πηγή εικόνας: Unsplash.com